ABD Başkanı Joe Biden, El Kaide’nin Dünya Ticaret Merkezi kulelerine düzenlediği terör saldırılarının 20. yılına denk gelen 11 Eylül 2021’e kadar Afganistan’daki tüm askerlerini çekeceğini açıkladı. Başkan Biden, 7 dakika süren bu açıklamasını, eski başkanlardan George W.Bush’un 2001’de “Savaşa giriyoruz” diye duyurduğu Beyaz Saray’daki “Treaty Room”dan yaptı.

Biden yönetiminin, askerlerin çekilmesine ilişkin 45. Başkan Donald Trump döneminde Taliban ile yapılan görüşmelerde belirlenen 1 Mayıs tarihine uyup uymayacağı belli değildi. Ancak hem zamanlama hem de Afgan yönetimi ile Taliban arasındaki sıkıntılar nedeniyle 1 Mayıs’ta çıkış zor görünüyordu.

Başkan Biden’ın 11 Eylül’ün yıldönümünde askerlerin tamamen çekilmiş olacağı açıklamasını anlamlı bir mesaj olarak görüyorum. 11 Eylül sonrası Afganistan’a askeri güç gönderen ABD, tarihinin en uzun savaşında 2 bin 400’u aşkın askerini kaybederken, savaşın ülkeye maliyeti 822 milyar doları geçti. Sadece, ABD güçlerinin değil 36 NATO ülkesine mensup toplam 9 bin 592 askerin de çekilmesi planlanıyor.

Bununla birlikte Washington’un, 24 Nisan-4 Mayıs arasında İstanbul’da yapılması öngörülen ve Afganistan’daki çatışmaları sonlandırmayı hedefleyen barış görüşmelerinden umutlu olduğunu söyleyebilirim. Konuştuğum birçok ABD’li uzman, Türkiye’nin ev sahipliği yapmasının önemine dikkat çekerken, Türk-ABD ilişkilerinde önemli bir pozitif ajanda oluşturduğunun altını çiziyor.

Washington’da ABD’nin Afganistan’dan asker çekmesine ilişkin farklı görüşler var. Konuya ilişkin üç önemli uzmanın değerlendirmelerini aldım...

‘Türkiye önemli rol oynayabilir’

(Richard Outzen - ABD’nin Kabil eski Askeri Ateşesi)

- Kararın iyi mi kötü mü olduğu, uygulamayla ortaya çıkacak. Bildiride, ‘Kabil’deki ABD Büyükelçiliği’ni korumak için yeterli asker bırakılacak’ yazıldığı için esneklik var...

- Türkiye’nin uzun süredir devam eden tarihsel bağları göz önüne alındığında, Afganistan’ın istikrara kavuşturulmasındaki potansiyel rolü konusunda iyimserim. Türkiye, ABD’nin çekilme kararına rağmen Afganistan’ı nispeten istikrarlı tutmada olumlu bir rol oynarsa, ABD-Türkiye ilişkileri için de olumlu olacaktır.

- Afganistan’ın geleceği konusunda, ülkenin belirli bölgelerinde görece iyimserim.

‘Ekonomik ve siyasi destek sürmeli’

(Doug Lute, ABD’nin eski NATO Büyükelçisi)

- Başkan Joe Biden’ın Afganistan’dan askerleri çekmesini destekliyorum. Bu ülkede kalmamız gerektiğini savunanlar yanılıyor. Biden şunu akılda tutmalı: 2021 deyiz, 2001’de değil!

- Önemli olan, ABD’ye veya müttefiklerine Afganistan topraklarından gelebilecek terörist saldırıları önlemek,

- Devam eden savaş, aşırı yoksulluk ve yaygın yolsuzluk nedeniyle Afganistan’ın ‘kronik istikrarsızlığı’ sürüyor. Uluslararası toplum, ülkenin ilerlemesini sürdürmek amacıyla ekonomik ve siyasi desteği kesmemeli.

‘Bu, sadece Taliban’ın işine gelir’

(James Warlick, Afganistan ve Pakistan eski Özel Temsilci Yardımcısı)

- Koşulsuz geri çekilme sadece Taliban’ın işine geliyor,

- Bir dönem ABD-Afganistan İkili Güvenlik Anlaşması’nın müzakerecisi olduğumdan, Taliban’ın koşulsuz geri çekilmeyi zayıflık olarak gördüğünü de biliyorum. Saygımızı yitirdik ve müzakereler sürerken Başkan Eşref Gani’yi zor bir duruma soktuk,

- Türkiye bölgede önemli bir ülkedir ve dengeli bir rol oynayabilir. ABD-Türkiye ilişkileri son yıllarda gerildi. Biden yönetiminin Türkiye’yi dost ve müttefik olarak kabul edip, yeniden güven inşa etmek istediğine inanıyorum. Afganistan dahil, birlikte çalışmamız gereken birçok alan var,

- Kısa vadede Taliban’ın kazanımları ve istikrarsızlıklar olacaktır. Başkan Gani, hükümet kurumlarının halk için çalıştığını göstermelidir. Afganların bir daha Taliban yönetimi altında yaşamak istediklerine inanmıyorum.

New York’taki Türkevi sonbaharda faaliyete geçiyor!

Türkiye’nin yurtdışında yaptığı en büyük ve akıllıca yatırımlarından biri olan New York’taki Türkevi binası, bu sonbaharda faaliyete geçiyor. Zamanın Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil’in girişimleriyle 1977’de IBM’den yaklaşık 3 milyon dolara alınan 11 katlı bina, inşaat bitince 35 katlı modern görünüşüyle hizmet verecek. Ofisler, oditoryum, toplantı odaları, sergi salonu ve diplomatlar için lojmanların olacağı bina, başta Selçuklu olmak üzere geleneksel Türk mimarı motifleriyle şekillendirilmiş. Lale şeklinde gökyüzüne yükselecek yeni bina, Manhattan’ın farklı noktalarından, Doğu Nehir yakası ve Long İsland’dan görülebilecek.

Türkevi, sertifikalı çevre dostu bina özelliğiyle de New York’un ikonik binaları arasında yerini alacak. Türk-Amerikan toplumunun sevilen ismi New York Başkonsolosu Reyhan Özgür, binayı “ülkemize ve milletimize yakışacak bir eser” olarak nitelerken, inşaat çalışmalarını düzenli olarak takip ettiklerini ve sonbaharda faaliyete geçeceğini bildirdi. Binada Birleşmiş Milletler Türk Misyonu ile New York Başkonsolosluğu hizmet verecek.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Yavuz Selim Kıran’ın Türkevi projesini bizzat yakından takip ettiği, inşaatın sorunsuz bitmesi için büyük titizlik gösterildiğini belirten Başkonsolos Özgür’den güzel haberleri almak beni çok sevindirdi. Sadece Türkiye değil Türk dünyasının göğsünü kabartacak muhteşem projenin bu yıl içinde faaliyete geçecek olması, ülkem adına bana da gurur veriyor.

ABD’DE GÖZDEN KAÇANLAR:

- ‘Karadeniz’e gidecek, gitmeyecek’ tartışmaları sonrası, iki ABD savaş gemisi Donald Cook ve Roosevelt, Girit adasından ayrılıp Akdeniz’e açıldı,

- ABD istihbaratının “2021 Tehdit Raporu”nda Kovid-19 pandemisinin küresel jeopolitik tansiyonu artıracağı, orta ölçekli ekonomilerin salgının etkisini daha ağır hissedeceği belirtilmiş,

- Başkan Joe Biden’ın Beyaz Saray’da yüz yüze ağırladığı ilk yabancı lider Japonya Başbakanı Yoshihide Suga oldu,

- Aşı yaptıran 66 milyon kişiden 5 bin 800’ünün aşı sonrası Kovid-19 testi pozitif çıktı, 74 kişi de hayatını kaybetti.