Biden’ın önceliği Türkiye olmayacak!

Yaklaşık iki haftadır, gerek ABD gerekse de Türkiye, Başkanlık seçimlerini yorumlayıp tartışıyor. Gözler, Başkan Donald Trump’ın seçim yenilgisini ne zaman kabul edeceği ve Joe Biden’ın geçiş ekibine yardımcı olup olmayacağı konularına çevrilmiş durumda. Biden oy sayısını 78 milyona ve delege sayısını 306’a çıkarıp, kritik eyaletler olan Georgia ve Pensilvanya’yı kazanırken, Trump’ın hukuk savaşının artık çok gerçekçi olmadığını görebiliyoruz. Üstüne üstlük, ABD İç Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Siber Güvenlik ve Altyapı Güvenliği Dairesi, “3 Kasım seçimlerinin ülke tarihindeki en güvenli seçimler” olduğunu açıkladı. Bu hafta sonu, binlerce Trump taraftarı başkentte sokak gösterileri yaparken, Başkan’ın başkentten 20 dakika uzakta golf oynamaya gitmesiyse ayrı bir tartışma konusu oldu.

Özellikle Türkiye’de, Biden’ın gelmesiyle Türk-ABD ilişkilerinin kötüye gideceğine inanan büyük bir kesim var. Ancak Trump dönemindeki tüm sorunların hala masada olduğunu ve hiçbirinin çözüme ulaşmadığını hatırlatmak gerek. Yani Biden’ın 20 Ocak’ta göreve geldiği gibi, Türkiye’ye karşı adımlar atacağını beklememek gerek. Zira onun çok işi var...

Muhtemel ilk icraatları

- Kovid-19 mücadele: Günlük 1100 can kaybı ve 130 bine çıkan vaka sayısıyla ABD, Kovid-19’da ikinci dalgayı yaşamaya başladı bile. Hatta birçok şehir tekrar “Evde Kal!” kuralına geri dönüldüğünü açıkladı. Biden, 13 kişilik bilim kurulu kurup şimdiden kolları sıvadı. Tabii ki, Trump mutlu olmasa da, aşı müjdesi kendisi hanesine artı olarak yazılacak.

- Ekonominin toparlanması: İşsizlik oranı yüzde 6.9 düşse de, bu oranın tekrar artacağına kesin gözüyle bakılıyor. Biden’ın ivedilikle yeni teşvik paketi üzerinde çalışması bekleniyor.

- Bölünmüşlük/Irkçılık: Siyahi George Floyd’un öldürülmesiyle başlayan protestolar ve Trump’ın göçmenlere yönelik açıklamaları, ikiye bölünmüş bir ABD ortaya çıkarttı. Bu nedenle geçen haftadan bu yana birleştirici mesajlar vermeye başladı.

Tabii bunun dışında, sağlık, göçmenlik, eğitim olmak üzere birçok alanda Başkan Trump’ın icraatlarının tamamını iptal edip, yeni döneme başlayacak. Bilhassa Cumhuriyetçilerin Senato’da yeniden hakimiyet sağlaması, Biden’ın bir kolunun kırık olmasına yol açacak. Sözün özü, Biden’ın Trump sonrası yapması gereken dünya kadar işi var. O nedenle Türkiye konusunda hemen olumlu veya olumsuz bir adım atması beklenmiyor.

Türkiye’yi bilen isimler

Joe Biden, Rusya’dan Çin’e, Kuzey Kore’den İran’a kadar olağan dış politika zorluklarıyla dolu bir menü bulacak masasında. Ancak Biden, müttefikler ve ittifaklarla ilişkileri yeniden inşa etmek ve güven tazelemek yoluna gidecektir. Yani burada da küreselci bir anlayış içinde, NATO, Avrupa Birliği ve diğer uluslararası örgütlerle yakın temas halinde olacaktır. Biden’ın danışmanı Michael Carpenter’ın, “Türkiye konusunda ABD olarak tek taraflı değil, diğer müttefikleri de yanımıza alarak baskı yapacağız” demesi, nasıl bir politika izleyeceğinin de göstergesi. Tabii ki Ortadoğu politikasında Barack Obama dönemine geri dönüş ve İran ile ilişkilerde yumuşama görülmesi tahmin edilirken, Afganistan’dan asker çekilmesine devam edileceği, ancak Yemen savaşının suçlusu ve Kaşıkçı cinayetin sorumlusu Suudi Arabistan’la sıkıntılar yaşanacağının sinyalleri de geliyor. Bunun dışında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu mutlu olmasa da, Biden, İsrail-Filistin geriliminde iki devletli çözüm istiyor.

 

Bu arada Biden’ın muhtemel ekibi konusunda genel beklenti, belirttiğim isimler üzerine yoğunlaşıyor. Bilhassa Biden’ın dış politika danışmanı olan Anthony Blinken, Türkiye’yi en iyi tanıyan isimlerden biri. İhtimallere gelirsek:

- Ulusal Güvenlik Danışmanı: Anthony Blinken

- Dışişleri Bakanlığı: William Burns, Susan Rice, Chris Coons, Chris Murphy

- Savunma Bakanlığı: Tammy Duckworth, Michele Flournoy, Jeh Johnson

- Demokrat Parti’ye yakın Atlantik Konsey ve Amerikan İlerleme Merkezi gibi düşünce kuruluşlarından birçok kişi de Beyaz Saray’da görev alacaktır.

- Biden’nin resmi olarak ilk açıkladığı Beyaz Saray Özel Kalem Müdürü Ron Klain de, Türkiye’yi yakından tanıyor. Zira başkan yardımcıları Biden ve Al Gore döneminde Beyaz Saray’da görev yapmış önemli isimlerden.

Burada net olan, Trump dönemi sürse bile, Türkiye ile çakışmalar ya da ayrışmalar yaşanması kaçınılmaz görünüyordu. Ve Biden yönetimiyle de aynı durumlar yaşanabilir. YPG-PKK konusu, S-400 ve Doğu Akdeniz’de çıkar çatışmaları gibi pek çok sorun, Biden dönemine aktarılmış oldu. Burada önemli olan güven sorununun nasıl yeniden tesis edilebileceği ve hangi alanlarda bir uzlaşma sağlanabileceği. ABD’de devlet kurumlarının tekrar işlevsel hale gelmesi, diplomatik kanalların daha çok kullanılması ve en önemlisi Kongre’de Türkiye algısının nasıl değiştirileceği konusunda kafa yorulması gerekiyor.

ABD seçimlerinde 5 Türk’ten harika haber:

ABD’de yapılan bu yılki seçimlerde, Türk-Amerikan toplumuna mensup 13 kişi, yerel yönetimlerde farklı kademelerde yer almak için seçime girdi. Aynı şekilde ilk defa bir Türk de başkanlık seçiminde delege olmaya hak kazandı.

 

Ayça Sawa: Milwaukee şehrinin 1.6 milyar dolarını denetleyen Mali Denetçi seçildi. ABD’de bu göreve gelen ilk Türk olmasının yanında, şehrin tarihinde de bu göreve gelen 2. kadın oldu

Tayfun Selen: ABD tarihinde bugüne kadarki en yüksek oyu alarak, New Jersey’nin Morris Bölgesi İdare Kurulu üyeliğine yeniden seçildi.

Ben Bartlett: Türk asıllı Amerikalı Yelda Bartlett’in eşi olan Ben, Kaliforniya eyaletinde Berkeley şehrinin belediye meclisi üyeliğine yeniden seçildi.

Leah Ersoylu: Türk asıllı Amerikalı Sarp Ersoylu’nun eşi olan Leah, Kaliforniya eyaletinde Orange ilçesine bağlı Newport Mesa Entegre Okul Bölgesi’nin mütevelli heyeti üyeliğine seçildi.

Derya Taşkın: 14 Aralık’ta ABD’nin yeni başkanını seçecek, Demokrat Parti’nin 306 delegesinden biri oldu.

Öte yandan Türk-Amerikan toplumundan bu yılki seçimlerde kazanamayan aday sayısı ise 9. Yargıç adaylığından Belediye Meclis üyeliğine, Kongre üyeliğinden, Eyalet Senatosu’na kadar cesur yürekli Türklerin ABD politikasındaki yer alma istekleri aslında bizler için de umut. 6 Yunan kökenli Kongre üyesinin yeni dönemde başkentte yer alacak olması, bizlerin yani Türk-Amerikan toplumunun birlik içinde ve partiler üstü olarak daha çok çalışması gerektiğini gösteriyor.

ABD’DE GÖZDEN KAÇANLAR

- 3 Kasım’daki Kongre seçimleriyle birlikte ABD-Türk Dostluk Grubu üye sayısı 83’e düştü,

- Beyaz Saray’ın referans olarak kullandığı Health Data’ya göre 1 Mart 2021’e kadar 438 bin ABD’li Kovid-19’dan hayatını kaybedecek,

- Los Angeles’ta Türk restoranına saldıran Ermenilerden biri polis tarafından yakalanarak tutuklandı,

- ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Miley: Biz kral ya da kraliçeye, tiran veya diktatöre değil; anayasaya bağlılık yemini ederiz.